Ummü’l-Kitab

Aleviliğin ilk yazılı kaynak kitaplarından olan Ummü’l-Kitâb, beşinci imâm Muhammed Bâkır’ın (676-733/4), öğrenci ve müritleriyle soru-yanıt yöntemiyle yaptığı konuşmaları, bâtıni bağlamda dinsel-inançsal görüşlerini içermektedir. Soru ve yanıtlardan bir örneği görelim: Kur’an ayetleri hangi şehirlerde inmiştir? Konuyla ilgili bâtıni yorum nedir? Soru 28 [355]: İmam Bâkır’ın Kur’an’a ilişkin verdiği bilgiler ve tanımlamalar Ortodoks İslamın inanç anlayışına ve bu kanaldan öğrendiğimiz Kur’an hakkındaki tüm bilgilere tamamıyla aykırıdır. Bu durum, bize doğru olarak geldiği iddia edilen İslam’ın kutsal Kitâbına ilişkin tarihsel bilgilerin sorgulanması gerektiğini açıkça göstermektedir. İşte Kur’an surelerinin nerelerde indiğine dair verilen birkaç kısa cimle: ...İlim sahibi Bakır -Onun selâmı üzerimize olsun- şöyle dedi: ‘Birincisi el-Hamd suresi Mekke’de indi. El-Bakara suresi de Mekke’de indi. Al-i İmran Medine’de indi. En-Nisa Basra’da indi. El-Maide Şam’da, el-En’am Beytü’l-Mukaddes’te, el-A’raf suresi Yemen ve Yesrib’de, el-Enfal suresi de Kufe’de indi. [356] Yüz beş sure de dünyanın her tarafında indi...