Tasavvufun Oluşumu

Ahmet T. Karamustafa, Tasavvufun Oluşumu adlı bu önemli çalışmasında, İslâmiyet’in ana mistik geleneği olan tasavvufun, 9.yüzyıldan 12.yüzyıla uzanan süreç içinde özellikle oluşumunu ve kök salma dönemlerini kapsamlı bir biçimde değerlendiriyor. Yazar, tasavvuf tarihinin ilk safhasını bilimsel olarak çalışma konusu yapan bu eserle, bir anlamda ‘klasik dönem’ sayılan bu dönemi doğru bir yöntemle incelerken, tasavvufun sonraki tarihini ele alacak araştırmacılara da bir altyapı sunuyor. Nagehan Doğru’nun özenli çevirisi ile dilimize kazandırılan eserde, önce Bağdat sûf îliğinin doğuşu ele alınırken, üç önemli temsilci Harrâz, Nûrî ve Cüneyd hakkında bilgiler veriliyor. Eserde, daha sonra Bağdat dışına yayılan sûf îliğin, aşağı Irak’taki Tüsterî, kuzeydoğu İran’daki Melâmetiler ile Tirmîzi hareketi, İber yarımadası ve farklı bölgelerdeki yayılışı; tasavvuf geleneğinin oluşmasıyla, sûf î yazın geleneğinin ortaya çıkışı; sûf îlik içinde başgösteren anlaşmazlıklar; sûfî cemaatlerin tekkelerde şeyhler etrafında örgütlenişi ve son olarak tasavvuf içindeki şeriat karşıtı ve gelenekçi unsurların bakış açıları ayrıntılı bir biçimde irdeleniyor. Gerçek anlamda bir “ilk” sayılabilecek bu çalışma, bu konudaki birincil kaymakların yeniden değerlendirilmesinin yanısıra en son yapılan bilimsel çalışmaları da kapsıyor. Karamustafa bunu yaparken, yaratıcı analitik bir çerçeve içinde tasavvufun tarihsel gelişiminin de derli toplu bir anlatısını veriyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları olarak bu değerli eserin, Türkiye’de bu konuda yapılagelmekte olan tartışmalara ışık tutacağına, bunların düzeyini yükselteceğine ve ufuk açıcı olacağına inanıyoruz. “Hem analitik hem de bilgilendirici olan, sosyal, entelektüel ve tamamen dinsel nitelik taşıyan meselelere dikkatlice eğilen bir çalışma. Bu çalışma, sûfî düşüncesi ve kurumlarının oluşum dönemi üzerine daha evvel yapılmış tüm değerlendirmeleri aşıyor.” Prof. Hamid Algar, University of California, Berkeley “Tasavvufun gelişimi konusunda, tam anlamıyla birincil kaynakların üstünlüğüne dayanan ama aynı zamanda modern çalışmaların ulaştığı sonuçları özetleyen sürükleyici ve ikna edici bir takdim.” Prof. Carl Ernst, University of North Carolina at Chapel Hill “Ortaçağ İslâm toplumunun şekillenmesine büyük katkıda bulunan başlıca mistik hareketlerle ilgili son derece bilgilendirici ve nesnel bir tarihsel değerlendirme. İncelikle yazılan bu kitap, konuyla ilgilenen herkes için vazgeçilmez bir kaynak.” Dr. Hermann Landolt, McGill University ve Institute of Ismaili Studies, London