Sovyet Yüzyılı

SSCB tarihin karanlığına karışmış gibi görünse de, geçtiğimiz yüzyıla vurduğu damga ve günümüzde süren etkisiyle, hâlâ önemli bir araştırma alanı. Fakat bu tarih, uzun bir süre boyunca, hem gerekli bilgi ve belgelere ulaşmanın güçlüğünden hem de Sovyet rejiminin gerçeklerini örten ideolojik perdenin varlığı nedeniyle yazılamadı. Moshe Lewin Sovyet Yüzyılı’nda, yakın zamana kadar girilemeyen arşivlerdeki belgeler üzerinde ayrıntılı bir araştırma yaparak, tüm karmaşıklığıyla bu tarihin izini sürüyor. Lewin, demografi, ekonomi, kültür ve politik baskı gibi hayati unsurları öne çıkararak, bugüne kadar bütünüyle anlaşılması mümkün olmamış bir sistemin işleyişini bizlere sunuyor. Sovyet Yüzyılı, basit ve çizgisel bir hikâyeden yola çıkarak bu hikâyenin sürekliliklerini, kopuş noktalarını Ekim 1917’deki başlangıcından, 1980’lerdeki çöküş sürecine kadar, Stalinist diktatörlük ve Kruşçev’in imkânsız reformlarıyla geçen yılları da resmederek ayrıntılarıyla ele alıyor. Muhtemelen SSCB üzerine çalışan hiçbir Batılı tarihçi, Moshe Lewin gibi, -savaş döneminde genç bir asker olarak- Stalin döneminden Komünizm sonrasındaki günlere kadar Rus halkı içinde yaşama deneyimine sahip olmamış ve Sovyet dönemine ilişkin arşivleri ve literatürü ele almamıştır. Lewin, Sovyet Yüzyılı’ndaki fikirleriyle, Sovyet tarihini geçtiğimiz yüzyılın ideolojik birikiminden kurtarmak yolunda önemli bir katkı sağlıyor ve bu tarihi anlamak isteyen herkes için temel bir eser sunuyor. -Eric Hobsbawm