Osmanlı’da Neft ve Petrol

Dr. Volkan Ş. Ediger’in on üç yıldır özenle yürüttüğü araştırma ve incelemelere dayanan Osmanlı’da Neft ve Petrol, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki petrol olgusunu bütün ayrıntılarıyla ele almaktadır. Osmanlı Arşivleri’nden sağlanan yüzden fazla özgün belgenin değerlendirildiği çalışmada, konuyla ilgili önceden yazılmış eserlerin neredeyse tamamına yer verilmiştir. Bu kapsamda çalışma, yalnızca bir petrol tarihi değil, aynı zamanda enerji kaynaklarının ekonomik ve politik dinamiklerinin de ele alındığı bir enerji tarihi niteliğindedir. Osmanlı, neft ve petrol sözcüklerini sık sık birlikte kullandığından, bu uygulamayı, yani neft gibi Doğu kökenli bir sözcükle petrol gibi Batı kökenli bir sözcüğün birlikte kullanılması uygulamasını kitabın adına da yansıtan yazar, böylece, Osmanlı’nın bu iki medeniyet arasında kaldığını ama her ikisinden de belirli ölçülerde yararlanmaya çalıştığını vurgulamak istemiştir. Diğer birçok alanda olduğu gibi, enerji konularındaki tüketim trendlerini de başarıyla yakalayan Osmanlı İmparatorluğu’nun, üretim teknolojilerinde çağına ayak uyduramaması yüzünden yaşadığı sıkıntılar onun yok olmasına kadar uzanan nedenler zincirinin önemli bir halkasını oluşturmaktadır. Eski Osmanlı topraklarında günümüzde uygulanmaya çalışılan uluslararası enerji politikalarının genleri binlerce yıl geriye gitmektedir. Bu genetik şifreyi çözmeden bölgenin ve ülkemizin bugününün kavranmaya çalışılması, yanlış değerlendirmeler yapılmasına yol açabilecektir. Osmanlı’da Neft ve Petrol bu açıdan da önemli bir kaynak eser işlevini görecektir.