İşgal Kıskacı Altında Bağdat

Elinizde yer alan bu çalışma, 2017 yılında Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde savunduğum doktora tezimin yeniden gözden geçirilmesi neticesinde ortaya çıkmıştır. Üzerinden yaklaşık beş yıl geçtikten sonra bu çalışmanın kitaba dönüş(türül)mesinde bazı dostlarımın/hocalarımın telkinleri büyük rol oynamıştır. Şüphesiz böyle bir arzunun belirmesinde de çalışmanın, son dönem Osmanlı tarihinin en önemli/gri alanlarından birisine -Birinci Dünya Savaşı’na- odaklanması oldukça etkili olmuştur. Bu bağlamda çalışma, Birinci Dünya Savaşı’nın Osmanlı Ortadoğu’suna yansıması kapsamında Mezopotamya Havzası’nın kalbi şeklinde tasavvur edilen Bağdat’ın dört yıl boyunca geçirdiği/tecrübe ettiği askerî, siyasî, dinî, ekonomik vb. dinamiklere odaklanarak bölge çalışmaların kabuk değiştirmesine aracılık etmeyi kendisine misyon edinmiştir. Şüphesiz Mezopotamya Havzası’nın kalbi şeklinde tanımlanan Bağdat’ın bu süreçte geçirdiği/tecrübe ettiği etmenlerin belirmesinde ise başta bu alanın hakîmi sıfatını taşıyan Osmanlı Devleti ile buraya yönelik stratejiler ve faaliyetler geliştiren İngiltere, Almanya ve Rusya’nın istekleri ön plana çıkmıştır. Ayrıca yukarıda adı geçen devletler kadar olmamakla birlikte Fransa’nın bu süreçte Bağdat ve çevresinde birtakım ekonomik atılımlar gerçekleştirmesi zaman zaman onun dahi bu çalışmanın içerisinde kendisine yer bulmasına yetmiştir.