Hace Yusuf Hemedani

Horasan merkezli ilmi faaliyetleriyle dünü ve bugünü aydınlatan sadece yaşadığı coğrafyayla kalmayıp sınırları ve çağları aşan öğretisiyle Hâce Yûsuf Hemedânî’nin hayatına dair bugüne kadar fazla eser kaleme alınma- mıştır. Hemedânî yaşadığı coğrafyada insan odaklı bir eğitim sistemi geliştirmiştir. Nitekim Orta Asya ve Anadolu’nun yetiştirdiği insanlar vesilesiyle İslam’la tanışması buna örnektir. Hemedânî’nin hayatı incelen- diğinde onun sadece bir mutasavvıf olarak değil; aynı zamanda toplumu iyi okuyan ve durduğu yer itibariyle toplumun ve devlet yönetiminin teveccühünü kazanan biri olduğu görülmektedir.

Yaşadığı döneme sadece dini kimliğiyle değil hayata bakış açısıyla da yön veren Hemedânî, hayatın birtakım basamaklarının olduğunu, ilk basamak geçilmeden diğerine geçmenin bireysel ve toplumsal açıdan sıhhatli olmayacağını belirtmiş; bireyden topluma, toplumdan devlete giden yolun nasıl olacağını söz ve fiilleriyle örneklendirmiştir. Bunun da özetle üç sacayağından oluştuğunu belirtmiş; bu noktada herkese ve her kesime birtakım sorumluluklar yüklemiştir. Bunlar kısaca; dini ve dünyevi açıdan bireysel disiplin, toplumsal birliktelik ve sağlam devlet otoritesidir.