Erzurum, Van, Bitlis Vilayetlerinde Ermeni-Kürt İlişkileri (1908-1920)

Bu çalışmada 1908-1920 yılları arasında Ermeni-Kürt ilişkilerinin Erzurum, Van ve Bitlis vilayetlerinde nasıl seyrettiği ele alınmış ve bu ilişkilerin, Osmanlı’nın Doğu politikası üzerindeki etkileri ile bu politikanın bölgesel yansımaları ortaya konulmuştur. Çalışma; Erzurum, Van ve Bitlis gibi Ermeni ve Kürt nüfusun bir arada yaşadığı üç vilayette, iki unsurun ilişkilerini geniş bir perspektiften incelemek suretiyle alana katkı sağlama iddiasındadır. Bu iddianın başlıca dayanağı, çalışmada Osmanlı arşiv belgeleri, askerî raporlar, Ermenice kaynaklar ve konuya dair literatürde yer alan yerli ve yabancı kaynaklardan geniş ölçüde yararlanılmış olmasıdır. Nitekim uzun bir süredir gündemi meşgul eden ve uluslararası bir mesele haline getirilmeye çalışılan Ermeni meselesinin ortaya çıkışını, 1908-1920 yılları arasında ele alan bu çalışma; Ermeni iddialarının arka planını çok boyutlu ele almaktadır. Bu kapsamda çalışmada meselenin ana aktörü olan Ermeni ve Kürt ayrılıkçı grupların birbirleriyle olan ilişkilerinin tarihsel boyutu ve gerçek yüzü, detaylı bir şekilde okuyuculara sunulmuştur. Velhasıl bu çalışma ile 1915 Olayları minvalinde tarihin geleceğe ışık tutma misyonuyla Türkiye/Türk Hükümetine tek taraflı olarak isnat edilen suçlamaların asılsızlığı daha da desteklenmiştir. Aynı zamanda Ermeni ve Kürt ayrılıkçı gruplar arasında günümüzde var olan ilişkiler ağının temelsiz yapısının sorgulanmasına kapı aralanmıştır.