Nasıl Yapmalı?

Çernişevski, Nasıl Yapmalı?’yı 4 Aralık 1862 ile 4 Nisan 1863 arasını kapsayan 4 aylık sürede, Petropavlosk zindanında yazdı. Ama 4 ayda yazılan bu romanın Rus toplum hayatı üzerinde yarattığı sarsıntı öyle büyük oldu ki, Dostoyevski ve Tolstoy’dan Kropotkin ve Lenin’e kadar pek çok yazın ve eylem adamı, kimin yerin dibine batırarak, kimi yücelterek Nasıl Yapmalı?’yı konuştu, tartıştı. Kropotkin’in belirttiğine göre Nasıl Yapmalı?, dönemin Rus gençliği için bir tür siyasal program niteliğine büründü. Nasıl Yapmalı’nın içeriği son derece kapsamlıdır. Yine de bu roman neyi anlatıyor sorusuna yeni insanları anlatıyor denilse bu hem kısa, hem de doğru bir yanıt olacaktır. “Hangimiz, hem de defalarca okumadık bu kitabı? Hangimiz hayran olmadık? Çoğumuzun pisliklerinden arınıp daha güzel, daha temiz, daha canlı, daha atılgan, daha yürekli olması hep onun sayesinde değil midir? İlk yayımlandığı günden neredeyse bugüne kadar Rusya’da baskı makineleri, tezgahlar hep onun için uğuldamadı mı? (Plehanov) “Öyle bir iki atımlık değil, insana yaşam boyu yetecek bir baruttur bu kitap.” (Lenin)